Vriendenaandeel of winwinlening: Vlaamse ondernemingen kunnen kiezen

De Vlaamse regering wil Vlaamse ondernemingen na de coronacrisis een duw in de rug geven door particulieren een fiscale incentive te geven om te investeren. Aan de ene kant is er de mogelijkheid om te investeren via een winwinlening (een achtergestelde lening). Aan de andere kant is er sinds 11 februari 2021 het vriendenaandeel (een kapitaalstorting).

Het kader

U kan als particulier tot 75.000 euro in een vennootschap investeren. U kan dat doen door een lening te verstrekken. De zogenaamde winwinlening is een achtergestelde lening met een looptijd van 5 tot 10 jaar.
U kan ook kiezen voor een vriendenaandeel. U belegt dan in het kapitaal van die vennootschap.

Voor beide soorten investeringen krijgt u een belastingkrediet van 2,5%, en dat gedurende 5 jaar.
De vennootschap van haar kant kan via deze investeringen (leningen of kapitaal) tot maximaal 300.000 euro ophalen.

De begunstigden

De onderneming waarin u belegt moet een kmo zijn volgens de Europese normen. Dit betekent dat de vennootschap minder dan 250 werknemers heeft, een jaaromzet niet hoger dan 50 miljoen euro en/of een balanstotaal niet hoger dan 43 miljoen euro en de vennootschap moet voldoen aan het zelfstandigheidscriterium (d.w.z. dat ze maar in beperkte mate verbonden mag zijn met andere vennootschappen).

Winwinleningen kan u verstrekken aan zelfstandige ondernemers, vrije beroepers en rechtspersonen. Vriendenaandelen kan u uiteraard enkel maar verwerven als de kmo een vennootschap is.

Voor vriendenaandelen zijn er wel nog enkele bijkomende uitsluitingen. De vennootschap mag geen immobiliënvennootschap zijn, noch een managementvennootschap, er mogen geen banden zijn met belastingparadijzen. En er zijn ook antimisbruikbepalingen waarmee vermeden wordt dat u eerst een kapitaalverlaging zou doen in de vennootschap om vervolgens het kapitaal met deze vriendenlening weer te verhogen.

We onderstrepen nog eens dat voor beide investeringsvormen samen de vennootschap niet meer dan 300.000 euro mag ophalen.

De investeerders

U kan enkel als natuurlijke persoon beleggen en u moet een Vlaamse belastingplichtige zijn. Werknemers zijn uitgesloten (zowel voor de winwinlening als voor het vriendenaandeel). En dat geldt ook voor de bestuurders en hun partner.

Een vriendenaandeel is niet mogelijk als u of uw partner meer dan 10% van de aandelen (of converteerbare effecten) en van de stemrechten bezit.
Een winwinlening is dan weer niet mogelijk als u of uw partner rechtstreeks of onrechtstreeks meer dan 5% van de aandelen of de stemrechten van de kredietnemende vennootschap bezit.

De overeenkomst

De winwinlening is uiteraard een lening met interesten. De lening is een achtergestelde lening met een vaste looptijd van 5 tot 10 jaar. De interestvoet moet voor leningen afgesloten in 2021 tussen 0,875% en 1,75% liggen.
De lening moet terugbetaald worden. Dat kan via een terugbetaling in één keer op de eindvervaldag of met maandelijkse, driemaandelijkse, zesmaandelijkse of jaarlijkse aflossingen. U kan ook voorzien dat op een bepaald ogenblik het volledige openstaande saldo kan opgeëist worden.
Op de interesten is uiteraard roerende voorheffing verschuldigd.

Het vriendenaandeel is een kapitaalstorting. Het moet gaan om een inbreng van vers geld (een omzetting van converteerbare obligaties komt niet in aanmerking).  Het mag ook gaan om de oprichting van een vennootschap.
De inbreng mag niet gebruikt worden om dividenden of liquidatiereserves uit te keren. Een cumul met de federale tax shelters voor investeringen in aandelen (startersondernemingen, groeibedrijven en corona-aandelen) is niet toegestaan.
De uitgifteovereenkomst moet ook een reeks bepalingen bevatten zoals de prijs van de aandelen (vastgesteld door een bedrijfsrevisor of een externe accountant), de stemrechten, het aantal aandelen voor en na de uitgifte van de vriendenaandelen, ...

Het fiscaal voordeel

In beide gevallen is er dus een belastingkrediet van 2,5%, elk jaar, van het geïnvesteerde kapitaal.
Het maximum van wat u mag investeren (in één of meerdere vennootschappen) is 75.000 euro.

Als het misgaat met de vennootschap, dan heeft u voor een winwinlening toch nog een belastingvoordeel. U krijgt dan een belastingkrediet van 30% van het bedrag dat u verliest door bijvoorbeeld het faillissement van de onderneming. Tijdelijk (tot 31 december 2021) is dat belastingkrediet zelfs 40%.
Dat eenmalige belastingkrediet heeft u niet bij een vriendenaandeel. Bij vriendenaandelen vervalt het fiscale voordeel op de dag van het faillissement of ontbinding van de vennootschap of als de aandeelhouder overlijdt.